تأثیر باورها و اندیشه های اشعریانه بر شاعران و نویسندگان قرن5 و6

همواره، ادبیات فارسی از کلام اسلامی متأثر بوده است و شاعران یا نویسندگان از دریچ? آن به جهان نگریسته اند. از این رو آشنایی با علم کلام و فرقه های گوناگون آن موجب شناخت هر چه بیشتر ادب پارسی می گردد. در این رساله به باورها و اندیشه های اشعریانه پرداخته شده که یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین مکاتب کلامی به شمار می رود.این دیدگاه ها در طول قرن های متمادی ادبیات فارسی را تحت سیطر? خود داشته است. اگرچه کلام اشعری در عراق پایه ریزی شد؛ با ورود به ایران و در خراسان به رشد و تکامل رسید. اندک اندک، این اندیشه ها در ذهن غالب مردم رسوخ کرد. باوجوداینکه مدت زمان زیادی از پیدایش آن گذشته است، هنوز بقایای این تفکّر را در جامعه می توان یافت. در این پایان نامه نخست به تعریف علم کلام و ویژگی های آن پرداخته شده و در ادامه نخستین فرقه های کلامی معرفّی گردیده است که زمینه ساز شکل گیری مکتب اشعری می‎باشد. در بخش باورها و اندیشه های اشعریانه، دیدگاه های ابوالحسن اشعری و پیروانش در قالب خدا، انسان و جهان تقسیم بندی و تشریح شده است. هیچ گاه، آثاری که به رشت? تحریر در می آیند از شرایط تاریخی و اجتماعی خویش بی تأثیر نیستند؛ بنابراین قبل از پرداختن به شاعران و نویسندگان بستر تاریخی و شرایط اجتماعی دوران سلجوقیان مطرح شد. آنگاه، تأثیر کلام اشعری بر حدیق? سنایی و دیوان انوری مورد بررسی قرار گرفت. همچنین در بخش بعد، بازتاب این تفکُّر در کتاب های کیمیای سعادت و تمهیدات تجزیه و تحلیل شد. چهار کتاب مورد بررسی، تحت تأثیر باورها و اندیشه های اشعریانه قرار گرفته که این تأثیرها در حدیقه الحقیقه و کیمیای سعادت و تمهیدات بیشتر مشهود است. کلمات کلیدی: باور، اندیش? اشعریانه، سنایی، انوری، غزّالی،عین القضاه همدانی.